Silvia Garzón: "A obra 'El Avaro' é unha explosión de enerxía"
Silvia Garzón é unha das actrices referentes da compañía Atalaya e do teatro andaluz. Hoxe poderémola ver sobre o escenario interpretando o personaxe de Cayetana da obra 'El Avaro', de Molière. Esta interpretación valeulle o galardón de Mellor Actriz nos Premios Escenarios de Sevilla, recoñecemento que xa recibira polo seu papel en ‘Elektra.25’. Con ela falamos da súa gran paixón, o teatro, un oficio no que leva sendo feliz a metade da súa vida.
P- Este ano a compañía Atalayya visita Galicia para estrear a obra ‘El Avaro’, unha das obras mestras de Molière e un dos seus últimos textos. Esta é a terceira vez que Atalaia actúa na Mostra, a última en 2009 con ‘Divinas palabras’ de Valle Inclán. Tes algún recordo?
R- Si, en 'El Avaro' conectamos co público a través do humor. Non hai nada máis san que vernos reflectidos en certos personaxes a través do humor. Redescubrirnos e, por que non?, rirnos diso. O humor cura. ‘Divinas Palabras’ foi unha montaxe que cobrou vida no ano 1998, e anos máis tarde remontámolo para levalo de xira a municipios que o demandaban, onde non se representou. Ricardo Iniesta (o director da compañía) comentábame que estiveron presentes na primeira Mostra con ‘Pa jartarse de rir’, unha das primeiras montaxes da nova Atalaya alá nos anos oitenta.
P- Que se coñece da Mostra de Teatro de Cangas fóra dos escenarios do norte?
R- É unha Mostra coñecida no ámbito da comedia, diso non hai ningunha dúbida. E cunha programación e uns eventos excelentes. Sentímonos moi orgullosos de poder participar nela este ano. Son 40 anos de Mostra e é un valor engadido a serie de eventos que programa, como as “Xornadas de Mulleres en Acción”. Unha programación necesaria que leva máis de 20 edicións.
P- Con máis de 20 anos na compañía, convertíchesche nunha das actrices referentes de Atalaya e do teatro andaluz. Como foi a evolución da compañía en todo este tempo?
R- Máis de 25 anos xa, si. Son moitos anos, a metade da miña vida. Unhas 1.520 funcións. Non as conto eu, tenas ben en conta Ricardo Iniesta. Fainos unha especie de homenaxe cando cumprimos as mil, e agora espero que lembre que levo 500 máis…jajaja. Entrei no Laboratorio de TNT na súa terceira edición, no ano 1998. Atalaia habitaba o seu seu espazo na rúa Curtidurías en Sevilla. Dispoñiamos dunha sala e outra moi pequeniña. Un espazo de camerino e a sala de oficinas. Ricardo xestionaba xunto ao seu equipo as xiras de Atalaya e o comezo do proxecto de Laboratorio TNT. Agora, 25 anos máis tarde, dispoñemos do noso propio teatro en Piñeiro Montano, cun espazo de máis de 300 butacas e unha sala onde se programan espectáculos. Videoteca, biblioteca, camerinos, un espazo alternativo para adestrar e ensaiar, unha aula, aparcamento, cociña e unha gran zona de oficinas.
Dispoñer deste espazo fai que poidamos realizar proxectos moi diversos. Un dos primeiros foi o proxecto de inclusión social a través do teatro coas mulleres do asentamento chabolista O Vacie. Comezamos de cero, cun proxecto pedagóxico que realizou a miña irmá Marta Garzón e co empuxe de Ricardo Iniesta. Conseguimos que se aprobase no concello e fomos chamando ás portas das chabolas, literalmente: Isabel Garrutxo (Asuntos Sociais), Ricardo Iniesta, Marta Garzón e eu. Estivemos catro anos traballando con mulleres e adolescentes ata que xurdiu a montaxe de ‘Bernarda Alba’ e continuamos seis anos máis. Foi emocionante, unha experiencia da que aprendemos moitísimo.
Agora realízanse proxectos europeos como o CARAVAN, certame de novos investigadores como o CENIT que vai polo seu XV edición, a CINTA cita de innovadores do Teatro Andaluz que vai pola súa VIII edición, o Laboratorio TNT ampliouse a 2 anos, e contamos con máis de dez compañías residentes que proveñen de actores e actrices que realizaron o Labotario.
P- E como evolucionaches ti?
R- Vinte e cinco anos de táboas…Podería dicir que agora sei o que quero e o que non quero. Apetéceme máis que nunca gozar das xiras, dos procesos, da investigación. Creo con maior forza en facer do meu espazo de traballo un lugar sacro, como un templo. E os templos teñen que ser coidados con moito respecto, con moito mimo. Afírmome máis que nunca nos valores que sosteñen o meu camiño, a honestidade, a xenerosidade. Entendo o grupo de teatro como un barco veleiro, todos temos unha función importante, estamos xuntos no medio dun mar que pode ser sosegado, pero se entramos nunha tormenta, vai depender das nosas habilidades que o barco non faga augas. Aprecio máis que nunca o esforzo que se fai desde a oficina para que o noso traballo funcione, e aprecio máis que nunca o tesón que temos cada un dos compoñentes do grupo. Ás veces resolvemos certas dificultades inesperadas deixándonos a pel. Moitas veces penso que somos fortes e persistentes, con todo, temos as nosas debilidades e é normal. Somos persoas vulnerables e é neses momentos de vulnerabilidade onde os valores persoais afloran e xorde o coidarnos entre nós. Cada un dos actores que formamos o grupo temos unhas habilidades que fomos desenvolvendo e que fai que o noso traballo vaia crecendo.
P- O teu papel como Cayetana en ‘El Avaro’ valeuche o recoñecemento como Mellor Actriz dos Premios Escenarios de Sevilla. Como é interpretar a esta peculiar celestina?
R- O premio a mellor actriz con este personaxe é un gran agasallo. Non o esperaba para nada. Xa fora premiada con ‘Elektra.25’ tanto en Escenarios de Sevilla como nos premios LORCA, así que non esperaba que de novo me chegase este recoñecemento. Que me chegue unha segunda vez desde a miña cidade un premio é un orgullo, dou as grazas. Antes de comezar con esta creación de Cayetana en ‘El Avaro’ montaramos ‘Elektra.25’. Montámolo desde a pandemia nos días finais do peche. Foi duro para min porque foi un proceso que vivín dunha maneira moi solitaria. Moitos dos ensaios estaban dirixidos aos coros, cancións, coreografías e ás novas escenas. A min tocoume traballar soa gran parte do proceso. E aínda que teño experiencia, nunca é suficiente, jaja. Pero tiña que ser así por organización e tempo. E aprendín. Grazas ao acompañamento de Ricardo Iniesta que me fixo entender que podía crear coas miñas ferramentas se depositaba a confianza en min mesma.
No proceso de ‘El Avaro’ quería tomarme un descanso, unha pausa, pero este personaxe comezou a espertar en min unha sensación moi agradable. Apetecíame moitísimo facer comedia. Non podía perderme esa experiencia. Así que simplemente entraba nos ensaios cunhas ganas enormes de descubrilo desde o goce. E así foi. Ricardo ía dando renda solta. Son moitos anos e coñéceme ben. Foi moi gozoso. E é un dos personaxes que máis gozo en escena.
P- Compartes escenario con outros sete actores, capitaneados por Carmen Gallardo. Despois de máis dun ano coa obra, como describirías a experiencia?
R- A obra é unha explosión de enerxía. Cantamos, bailamos e facemos tanto esforzo nas escenas como nas coreografías e coros. Non paramos. En ‘El Avaro’ cada un dos personaxes ten momentos moi divertidos. Gozámolos. É moi gratificante ver aos teus compañeiros desenvolvendo personaxes tan diferentes aos que facemos nas traxedias.
P- A adaptación de ‘El Avaro’ de Atalaia ten dúas ‘rarezas’ que a fan única. Unha montaxe en clave de musical e unha actriz encarnando o papel do protagonista masculino. Está a resultar ben a aposta?
R- Si, sen ningunha dúbida. A clave musical dálle á montaxe viveza, dinamismo, cores. Ao público encántanlle as coreografías e as cancións. E é a segunda vez que Mamen adopta un rol masculino. Xa o fixo en ‘Rey Lear’. Os dous personaxes masculinos que encarna teñen unha parte vulnerable e iso sae do seu lado feminino. Hai persoas que pensan que é un actor e non unha actriz. Pero tampouco queremos ocultalo. Somos un grupo, non unha compañía ao uso. E algúns procesos requiren que desenvolvamos roles masculinos, como é o caso da nosa compañeira María Sanz, que fai de Caracuajo en ‘Madre coraje’, ou eu mesma, que fago de soldado. É unha cuestión de xogar con outro tipo de enerxía e, por suposto, asentalo nun traballo físico e vocal.
P- Ademais de actriz, desde hai dúas décadas formas parte do equipo pedagóxico do Laboratorio TNT. Este ano, impartes na Mostra unha das tres partes do taller ‘Tempo de creación’. Como está a ser a experiencia?
R- Levo desde o ano 2006 impartindo clases no Laboratorio TNT. Antes diso acompañaba a Ricardo como axudante e é aí onde puiden entender certos detalles daquilo que experimentara no Laboratorio TNT. Nos últimos anos estou a impartir talleres en xira e noutras cidades. Están a convidarme e eu estou encantada porque é unha das partes do meu oficio que máis gozo. Encántame compartir nas formacións con tantas persoas xenerosas e creativas. Vexo en cada unha delas un fío de onde se pode tirar e extraer ouro. Pásaseme o tempo. Pásomo pipa.
P- Do mesmo xeito que a Mostra, Atalaia tamén cumpre este ano o seu corenta aniversario. Que desexo pedides ao soprar as velas?
É unha honra poder asistir á Mostra no seu 40 aniversario. Entendo o esforzo que supón manter con vida e en crecemento calquera tipo de proxecto. Vivímolo en Atalaia e vexo cada día como Ricardo tira do barco, da oficina e de todos nós. Hai que poñer moita enerxía e tempo para que un proxecto como a Mostra creza e siga brillando. Os meus parabéns a todos os que formaron parte dese camiño. O meu desexo vai ser sempre o mesmo: “Desexo o mellor para que siga adiante a Mostra moitísimos anos máis.” Grazas.
